De tachograaf die rij- en rusttijden registreert, is een vertrouwd instrument in goederenvervoer over de weg. Voor bestelauto’s gold tot dusver geen verplichting, wel voor vrachtauto’s. Dat verandert door de afspraken uit het Europese Mobility Package, waarin onder meer maatregelen zijn opgenomen om de concurrentie op de transportmarkt eerlijker te maken en de arbeidsomstandigheden van chauffeurs te verbeteren.

Concreet stelt de EU dat:

• Bestelauto’s met een TMM van meer dan 2,5 tot en met 3,5 ton, die internationaal wegvervoer of cabotage verrichten, onder de rij- en rusttijdenregels vallen.
• Deze voertuigen daarom vanaf 1 juli 2026 moeten worden uitgerust met een smart tachograaf van de tweede generatie (G2V2).
• Chauffeurs in het bezit moeten zijn van een geldige tachograafkaart.
• Werkgevers de tachograafdata moeten downloaden, bewaren en beschikbaar stellen voor controle. Ondernemers moeten ook toezicht houden op de tachograafgegevens.

Voor bestelauto’s van een eigen bedrijf die enkel worden ingezet om eigen goederen te vervoeren geldt een uitzondering wanneer het rijden niet de hoofdactiviteit van de chauffeur is (denk aan maximaal 12 rijuren per week). Daarnaast is er een uitzondering bij niet commercieel vervoer van goederen tot en met TMM 7,5 ton. Toch is het verstandig om de exacte inzet en contractvormen goed tegen het licht te houden, omdat bij controles streng wordt gekeken naar de aard van de ritten.

Waarom voert de EU dit in?

De achtergrond van deze maatregel ligt in de wens van Brussel om een gelijk speelveld te creëren tussen vervoerders. In de praktijk bleek dat veel bedrijven met bestelauto’s in het internationale vervoer opereren zonder gebonden te zijn aan de regels voor rij- en rusttijden die wel gelden voor vrachtwagenchauffeurs. Daardoor konden zij goedkoper en flexibeler opereren, maar vaak ten koste van de arbeidsomstandigheden en verkeersveiligheid. In Nederland vallen chauffeurs op voertuigen met een laadvermogen van meer dan 500 kg gewoon al onder het Arbeidstijdenbesluit Vervoer (ATB-V). In het ATB-V staan de arbeidstijden regels wanneer onder andere de verordening 561/2006 niet van toepassing is.

Met de tachograafplicht wil de EU oneerlijke concurrentie tegengaan tussen vrachtwagen- en bestelautovervoerders. De tachograaf moet ook de veiligheid verbeteren, omdat chauffeurs niet onbeperkt lange dagen achter het stuur mogen maken. Tegelijk moeten controle en handhaving worden versterkt, zodat inspectiediensten voortaan ook data van lichte voertuigen kunnen uitlezen.

Wat betekent dit voor ondernemers?

Voor veel kleine transportbedrijven en zelfstandigen met een bestelauto is de stap groot. De installatie van een smart tachograaf kost geld, er zijn administratieve verplichtingen en chauffeurs moeten vertrouwd raken met het gebruik.

Het inbouwen van een smart tachograaf vergt een gecertificeerde werkplaats. Afhankelijk van voertuig en model kan dit enkele duizenden euro’s kosten. Ook periodieke keuringen en kalibraties zijn verplicht. Net als bij vrachtwagens moeten bedrijven de tachograafdata regelmatig uitlezen, deze veilig opslaan en moeten ze onder meer toezicht houden op de tachograafadministratie. Bij controles moet deze informatie beschikbaar zijn. Software en procedures zullen hiervoor moeten worden ingericht. Bestuurders moeten weten hoe zij een chauffeurskaart gebruiken, hoe zij hun activiteiten correct registreren en hoe zij omgaan met rij- en rusttijden. Opleiding en instructie zijn dus noodzakelijk. De rij- en rusttijdenregels hebben gevolgen voor de inzetbaarheid van chauffeurs. Ondernemers zullen hun ritplanning en levertijden moeten aanpassen, zeker bij langere internationale trajecten.

Zijn er uitzonderingen?

Net als bij vrachtwagens kent de wet enkele uitzonderingen. Denk aan voertuigen die worden gebruikt voor eigen gebruik (niet voor commercieel vervoer tot en met 7,5 ton TMM, brandweer en specifieke branches zoals landbouw, tuinbouw of visserij, binnen een bepaalde straal. De exacte invulling van deze uitzonderingen verschilt per lidstaat. Ondernemers doen er goed aan, bijvoorbeeld bij een branchevereniging, tijdig na te gaan of hun bedrijfsvoering volledig onder de verplichting valt of dat zij (deels) zijn vrijgesteld.

Voorbereiding

De deadline van 1 juli 2026 lijkt nog ver weg, maar de ervaring leert dat Europese regels hard worden gehandhaafd. Bovendien kunnen werkplaatsen die tachografen inbouwen richting de deadline te maken krijgen met capaciteitsproblemen.

De tachograafplicht zal ongetwijfeld leiden tot extra kosten en administratieve lasten voor ondernemers. Voor sommige kleine spelers kan dit betekenen dat het minder aantrekkelijk wordt om internationaal vervoer met een bestelauto aan te bieden. Het is nog moeilijk in te schatten om hoeveel bestelauto’s in Nederland het gaat die onder de nieuwe tachograafplicht vallen.

Tegelijkertijd kan de maatregel bijdragen aan een professionalisering van de sector. Bedrijven die investeren in compliance, training en goed materieel onderscheiden zich straks in betrouwbaarheid en veiligheid. Bovendien ontstaat een eerlijker concurrentiepositie ten opzichte van vervoerders met vrachtwagens.

Met dank aan Erik Busser, Transport en Logistiek Nederland

Artikel van bestelauto.nl